حواستان به نور و زاویه دوربین باشد

حواستان به نور و زاویه دوربین باشدگفت و گو با محمدرضا شاهرخی نژاد، «عکاس» درباره سلف پرتره و تکنیک هایش

از هنر سلف پرتره تا عکاسی سِلفی که امروزه در شبکه های اجتماعی شاهد آن هستیم، راه درازی طی شده است. چگونه عکس های سِلفی امروزی متولد شد؟...
آغاز سلف پرتره خیلی قبل تر از عکاسان، به نقاش ها بازمی گردد. داوینچی، تصاویری از خودش کشیده است. در نقاشی های میکل آنژ در کلیساها هم تصاویری از خودش به چشم می خورد. یا رافائل، در مدرسه افلاطون خودش را هم به تصویر درآورده است. رامبراند، نقاش دیگری است که از خودش در لباس های مختلف که هر کدام از این لباس ها یک نشانه است، نقاشی کشیده. بعدها در قرن بیستم نقاشان بیشتری مانند ونگوگ، پیکاسو، پل گوگن، سزان و... به سلف پرتره روی آوردند. وقتی دوربین عکاسی اختراع شد، جریان سلف پرتره تغییر کرد. در ابتدا پرتره نگاری مختص طبقه اشراف و فئودال ها بود، اما با رشد عکاسی، عکاسان به پرتره نگاری از مردم روی آوردند. وقتی عکاسی از دیگران به وجود آمد، طبیعتا عکاسی از خود هم مطرح شد. بعدها وقتی کوداک، دوربین کوچک تولید کرد، عکاسی برای همه امکان پذیر شد، بنابراین بسیاری توانستند از خودشان و از دیگران عکاسی کنند. سال ها بعد وقتی دوربین دیجیتال و تلفن های همراه دوربین دار عرضه شد، دقیقا همان اتفاق ابتدای قرن بیستم تکرار شد، یعنی عکاسی نسبت به قبل فراگیرتر شد. با فراگیر شدن عکاسی، سلف پرتره هم بیشتر شد.
پدیده سِلفی چرا آنقدر مد شد؟
همین که شرکت هایی مانند اپل، سامسونگ و... دوربین جلویی (وب کم) روی گوشی قرار می دهند که می توانید هنگام عکس گرفتن از خود، خودتان را در صفحه نمایش آن ببینید، به این معنی است که امکاناتی در اختیار شما قرار می دهند تا به خود بیشتر توجه کنید. از همه مهم تر، مد شدن این پدیده، ربط زیادی به شبکه های اجتماعی و اینترنت دارد، زیرا دیگر مانند قبل نامه نمی فرستید. وقتی در مسافرت، ماموریت یا جایی دورتر از خانواده و دوستان هستید، دائم از خودتان عکس می گیرید تا به خانواده و دیگران بگویید من حالم خوب یا بد است و به اعتقاد من عکاسی سِلفی، یک نوع مستندنگاری است، مثل عکس شناسنامه که مستندترین عکس در نظر گرفته می شود. یک بخش دیگر عکاسی سِلفی، دادن اطلاعات است، یعنی فرد ناخودآگاه اطلاعاتی در اختیار بیننده قرار می دهد که کجاست، چه کار می کند، سالم است و چیزهایی از این قبیل. یک بخش ماجرا عکس هایی است که به خصوص در فیس بوک دیده می شود که جلوی آینه و در پوزیشن های مختلف می گیرند و بسیار مد شده است. اینجا نقش شبکه های اجتماعی است که پررنگ می شود و خیلی هم به دوربین و تلفن همراه ربطی ندارد. این عکس ها به درد مجلات، روزنامه ها و استفاده های رسمی نمی خورد بلکه این شبکه های اجتماعی هستند که به این پدیده دامن می زنند. برای من بسیار جالب است که بیشتر این عکس ها، جلوی آینه گرفته می شود، یعنی جایی که آدم ها خودشان را در آن نگاه می کنند که اگر عیبی یا ایرادی دارند خودشان را مرتب کنند. درواقع شخصی ترین جایی که می توانیم خودمان را ببینیم، آینه است و آنها از این آینه استفاده می کنند تا عکس بگیرند و برای همه منتشر کنند.

منبع:مجله آفتاب

گفتگوی هم میهن...