با یار همیشگی احمدی نژاد مشایی اشنا شوید

با یار همیشگی احمدی نژاد مشایی اشنا شویداسفندیار رحیم مشایی (زادهٔ آبان ۱۳۳۹ در روستای مشا از توابع رامسر مازندران[۴]) سیاست‌مدار ایرانی است.
او در زمان شهرداری محمود احمدی‌نژاد رئیس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران بود. در دولت اول احمدی‌نژاد مشایی معاونت وی و ریاست سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران را بر عهده داشت. وی در تیرماه ۱۳۸۸ معاون اول رئیس‌جمهور ایران شد.[۵] اما پس از یک هفته از حکم حکومتی رهبر ایران، مبنی بر برکناری مشایی از این سمت، رحیم مشایی از پست خود استعفاء داد و ساعتی بعد از سوی احمدی‌نژاد به عنوان رئیس دفتر ریاست جمهوری منصوب شد.[۶] رحیم مشایی در دولت دوم محمود احمدی‌نژاد ریاست دبیرخانهٔ جنبش عدم تعهد، مشاور رئیس‌جمهور، دبیری کمیسیون فرهنگی دولت، ریاست شورای هماهنگی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، ریاست گروه مشاوران جوان ریاست جمهوری، ریاست کارگروه زیارت و فرهنگ رضوی، جانشینی رئیس‌جمهور در شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور، ریاست مرکز ملی جهانی‌شدن، ریاست شورای اطلاع‌رسانی دولت ایران و نمایندگی ویژه رئیس‌جمهور در امور خاورمیانه را بر عهده داشت. او در رشتهٔ مهندسی الکترونیک در دانشگاه صنعتی اصفهان تحصیل نموده و پدر عروس احمدی‌نژاد است.[۷][۸] از وی به عنوان یار همیشگی محمود احمدی‌نژاد یاد می‌شود.[۹] رحیم‌مشایی از سوی اصول گرایان منتقد دولت احمدی‌نژاد به رهبری طیف موسوم به جریان انحرافی[۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴][۱۵] متهم می‌شود.[۱۶][۱۷]
او در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ ایران ثبت نام کرد ولی مورد تأیید شورای نگهبان قرار نگرفت. وی در پاییز ۱۳۹۳ مدعی شد به منظور حمایت مجدد اصولگرایان از محمود احمدی‌نژاد، برای همیشه از فعالیت‌های سیاسی خداحافظی کرده‌است.
محتویات [نهفتن]
۱ اوان زندگی
۲ فعالیت‌های سیاسی
۲.۱ فعالیتها از ۱۳۵۷ تا ۱۳۸۴
۲.۲ دوره اول ریاست جمهوری احمدی‌نژاد
۲.۲.۱ ریاست سازمان میراث فرهنگی
۲.۲.۲ معاونت اولی رئیس‌جمهور
۲.۳ دوره دوم ریاست جمهوری احمدی‌نژاد
۳ دیدگاه‌ها
۴ سایر سوابق اجرایی
۵ انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۳۹۲) و دولت یازدهم
۶ پانویس
۷ منابع
۸ پیوند به بیرون
اوان زندگی
اسفندیار رحیم مشایی در آبان ماه سال ۱۳۳۹ در رامسر مازندران متولد شد. در نوجوانی به خوبی قرآن را تلاوت می‌کرد و در هیئت‌های مذهبی مداحی اهل بیت را می‌گفت. او در زمان پیروزی انقلاب ایران ۱۸ سال داشت. مشایی که در فضای داغ آن روزها از ۱۵ سالگی برای مردم شهر و روستا سخنرانی کرده بود، در بحبوحه انقلاب تبدیل به سخنرانی قهار و محور اقدامات انقلابی شهر شد. راه‌اندازی راهپیمایی‌ها، نوشتن بیانیه‌ها و پخش اعلامیه‌های آیت‌الله خمینی، برگزاری هیئت مذهبی و مراسم خواندن دعای کمیل و ندبه از جمله فعالیت‌های او پیش و در اوایل انقلاب است.[۱۸]
فعالیت‌های سیاسی
فعالیتها از ۱۳۵۷ تا ۱۳۸۴
او سابقه دستگیری ندارد و خود می‌گوید که چندین بار از خطر ساواک رهایی یافته‌است. مهندسی الکترونیک را از دانشگاه صنعتی اصفهان گرفته‌است و در همین زمان در اطلاعات پایگاه بسیج مسجدالمهدی مرداویج اصفهان و ماجرای مهدی هاشمی حضوری فعال داشت. او نیز چون دیگر همراهان احمدی‌نژاد، در سال‌های ۶۵–۶۶ دوباره به تحصیل روی آورده است. وی پیش از تأسیس وزارت اطلاعات به سیستم اطلاعات-امنیتی که در کشور توسط نهادهایی چون سپاه راه‌اندازی شده بود، پیوست. رحیم مشائی در اطلاعات سپاه رامسر به فعالیت پرداخت. وی سپس به دلیل بحرانی که اوایل انقلاب علی‌الخصوص در سال‌های ۵۸ تا ۶۱ گریبان مناطق کردنشین را گرفته بود، به دعوت سردار محمدرضا نقدی به کردستان رفت تا در سمت معاون اطلاعات واحد کومله اطلاعات سپاه مستقر در قرارگاه حمزه سیدالشهداء شروع به فعالیت کند. مقارن با فرمانداری محمود احمدی‌نژاد در ماکو، وی عضو شورای تأمین استان آذربایجان غربی بود. حسین الله کرم دربارهٔ آشنایی احمدی‌نژاد و مشائی می‌نویسد: «احمدی‌نژاد فرماندار خوی بود و مشایی عضو شورای ویژة تأمین استان. این آشنایی سبب گشت تا بعدها احمدی‌نژاد (شهردارتهران) به سبب شناختی که از سبک کار فرهنگی موفق او در کردستان داشت او را به سازمان فرهنگی- هنری شهرداری تهران فراخواند.» وی با نام مستعار مرتضی محب الاولیاء در مناطق کردنشین به اقدامات امنیتی-اطلاعاتی دست زد. او با نام اصلی اش یعنی اسفندیار رحیم مشائی عضو شورای تأمین استان آذربایجان غربی نیز بود. پس از تشکیل وزارت اطلاعات در سال ۶۳، رحیم مشائی «مسئول تدوین استراتژی نظام جمهوری اسلامی در خصوص اکراد ایرانی» بود. در زمان تصدی «محمد محمدی ری شهری» بر وزارت اطلاعات، وی مسئولیت «مناطق بحرانی کشور» و را عهده دار بود. او همچنین از مؤسسین «مؤسسه مطالعات علمی» (در سال ۷۶) وابسته به وزارت اطلاعات است که عمده فعالیت اش تحقیق و پژوهش و ارائه راهکار در خصوص مسائل قومیت‌های ایرانی، شناخت بیشتر آنان و همبستگی ملی است. وی سپس به وزارت کشور رفت و در دوران تصدی علی محمد بشارتی مدیرکل اجتماعی وزارت کشور شد و از آنجا به رادیو پیام و سپس به شهرداری منتقل شد. رحیم مشائی تا اسفندماه سال ۱۳۸۸ به مدت ۲۰ سال، مدیر مسئول ماهنامه «سروه» بود. این نشریه با گستره توزیع بین‌المللی در ایران و جهان منتشر می‌شود. زبان آن کردی سورانی است و به گویش کرمانجی نیز ده صفحه مطلب منتشر می‌کند که اخیراً به صورت ویژه نامه کرمانجی ضمیمه مجله می‌شود. همچنین سرمقاله نشریه علاوه بر کردی به زبان فارسی هم درج می‌شود. مشخصا در میان بدنه وزارت اطلاعات از او به عنوان کارشناس مسائل کردستان یاد می‌شود.[۱۸][۱۹]
دوره اول ریاست جمهوری احمدی‌نژاد
اسنفدیار رحیم مشائی با آغاز به کار دولت نهم و به دلیل آشنایی پیشین رئیس جمهوری با وی، در بدنه دولت جذب شد و ریاست سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و معاونت رئیس جمهور را عهده دار شد. وی به مناصب متعددی منصوب شد که رئیس مرکز مطالعات جهانی شدن، جانشین رئیس جمهور در شورای عالی ایرانیان خارج از کشور، عضو شورای نظارت بر صداوسیما، عضو شورای فرهنگی دولت، نماینده رئیس جمهور در شورای نظارت بر سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، عضو کمیسیونهای اقتصاد وفرهنگی دولت و در آخر ریاست کمیته عالی در مورد طرح خط لوله گاز ایران-پاکستان-هند، از جمله آنها است. رحیم مشائی همچنین عضو هیئت مدیره مؤسسه «رایانه شهر» است. مدیر عامل این مؤسسه که در زمینه‌های مختلف علوم کامپیوتری فعالیت می‌کند فردی به نام «خسرو کاظم آذربایجان» است و مشائی در کنار افرادی چون حمید بقایی، کاظم کیاپاشا، مجیدرضا ربیعی و... ، هیئت مدیره آن را تشکیل می‌دهند. رحیم مشائی از حجاب گرفته تا مسائل اتمی صاحب نظر است. حتی گفته می‌شود بسیاری از اقدامات احمدی‌نژاد با هدایت و نظر مشائی است.[۱۸][۱۹]
ریاست سازمان میراث فرهنگی
در دوران ریاست مشایی در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اقدامات زیر انجام شد:
آبگیری سد سیوند
موافقت با آبگیری سد سیوند اقدامی بود که انتقادات فراوانی را از مشائی به همراه داشت. مشائی در این باره در زمستان سال ۸۵ گفته بود: «وظیفه ما این بود که یک بررسی کارشناسی دقیقی از منطقه انجام بدهیم به همین دلیل سازمان میراث فرهنگی با تحرک بسیار خوب سیزده هیئت کارشناسی داخلی و خارجی، جلوی آبگیری را گرفتیم. بارها در چند مرحله.» اما سرانجام سازمان با توجه به مصالح ملی رضایت داد که وزارت نیرو سد را آبگیری کند. سد سیوند در ۹۵ کیلومتری شمال شیراز، پنجاه کیلومتری تخت جمشید و در حدود هفده کیلومتری پاسارگاد، بر روی رودخانه سیوند و درون منطقه‌ای که به تنگه بُلاغی معروف است، ساخته شده است. فاصله دهانهٔ سد سیوند تا آثار و سازه‌های اصلی پاسارگاد نزدیک به هفده کیلومتر و بنا به نظر کارشناسان، خط پایان آب‌گیری دریاچه پشت آن - که رو به دشت مرغاب دارد - نزدیک به هفت یا نه کیلومتر است در حالی که بنا به نظر پاره‌ای دیگر از کارشناسان در صورتی که سد با کل ظرفیت آب گیری شود دریاچه‌ای که پشت آن به وجود می‌آید در نزدیکی چهار کیلومتری آرامگاه کورش می‌ایستد. با آب‌گیری سد سیوند بیش از هشت هزار اصله درخت پانصد ساله از بین رفت و همچنین چندی پیش اعلام شد که ساختمان آرامگاه کوروش نم کشیده‌است.[۱۸][۱۹][۲۰]
کتیبه هخامنشی خارک
در خردادماه ۸۷، کتیبه هخامنشی خارک که اواخر سال ۸۶ در پی احداث جاده‌ای توسط وزارت نفت، در این جزیره تاریخی کشف شده بود، توسط برخی افراد ناشناس با یک شی نوک تیز تخریب شد. باستان شناسان از این کتیبه که به خط فارسی باستانی بود به عنوان سندی دیگر بر نام خلیج فارس یاد می‌کردند، که در یورش افراد ناشناس از بین رفت. این موارد را باید به همکاری نزدیک سازمان با شرکت «توسعه جهانگردی و ایرانگردی» افزود. این شرکت با مدیریت مهدی جهانگیری معاونت سابق سرمایه‌گذاری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری پس از ابلاغ اصل ۴۴ توسط رهبر جمهوری اسلامی در یک معامله درون سازمانی، هرچه که بود را در مالکیت خود گرفت. شرکت تخصصی توسعه ایرانگردی و جهانگردی از نوع سهامی خاص و ماموریت‌ها و وظایف آن، برنامه ریزی و توسعه زیرساخت‌های صنعت گردشگری از قبیل مراکز اقامتی، اردوگاه گردشگری (کمپینگ) و حمام‌های آب معدنی، مجتمع‌های خدماتی رفاهی بین راهی، مناطق نمونه گردشگری، مجتمع‌های سیاحتی و تفریحی، تأسیسات و تجهیزات جابه جایی گردشگری و اجرای طرح‌ها و پروژه‌ها از طریق عقد قرارداد با پیمانکاران و مشاوران صلاحیت دار است. این شرکت جز در استان‌های تهران، لرستان، گلستان، آذربایجان غربی، کهگیلویه و بویر احمد و خراسان شمالی، در ۲۳ استان دیگر شعبه دارد و هتل صخره‌ای کندوان، شرکت توسعه فناوری اطلاعات میراث آریا، شرکت توسعه مهمانخانه‌های پردیسان، شرکت هتل‌های بین‌المللی راحت، شرکت سرمایه‌گذاری پاد، شرکت توسعه هتل‌های شرق ایران، هتل بین‌المللی لاله تهران، هتل لاله یزد، هتل لاله چابهار، هتل بین‌المللی سرعین و همچنین مجمتع آبدرمانی سبلان و... را خرید و فروش کرده‌است.[۱۸][۱۹]
سازمان حج و زیارت
در سال ۱۳۸۸ دولت طی آیین‌نامه‌ای سازمان حج و زیارت را به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ملحق نمود و مشایی نیز بلافاصله رئیس این سازمان را تغییر داد. این تغییر ایتدا با مخالفت محمد ری‌شهری مواجه شد و در نهایت با دخالت رسمی سید علی خامنه‌ای این تصمیم لغو شد.[۲۱]
دیگر موارد
حراج سر سرباز هخامنشی[۲۲]
ماجرای غرامت‌گیری موزه‌های آمریکا از جمله دانشگاه شیکاگو از ایران مربوط به انفجار بمبی در اورشلیم در تاریخ ۴ سپتامبر ۱۹۹۷ بود که آن را به حماس و حمایت دولت ایران نسبت داد.[۲۳] عبدالله شهبازی عدم اقامه دعوی توسط مشایی علیه موزههای آمریکایی به دلیل تاراج ده‌ها هزار لوح گلی دوران هخامنشی که تنها ۳۰۰ لوح در سال ۱۳۸۳ به ایران برگردانده شده بود را مطرح کرد.[۲۴]
عزل و نصب مدیران سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و ممنوع‌المصاحبه کردن آنان و بدنه کارشناسی این سازمان جهت انتقال اطلاعات حساب شده و قابل کنترل از طریق روابط عمومی سازمان.[۲۵]
سرقت نسخه رونوشت از کتاب «قانون» ابوعلی سینا در هفته میراث فرهنگی در دوران ریاست او اتفاق افتاد. این سرقت نه تنها توسط مسئولان اعلام نشد، بلکه رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان در پاسخ به خبرنگاری که دربارهٔ صحت این سؤال پرسیده بود، گفت: «پرسیدن این سؤال حسن نظر نیست چرا که اگر یک پرسش برای مجموعه‌ای زیان داشته باشد، نباید آن را مطرح کرد.» این مدیر این سرقت را طبیعی دانسته و گفته بود: «در زمان سرقت دو نفر از نیروهای یگان حفاظت در موزه حضور داشته‌اند. اما متوجه موضوع نشده‌اند و در نخستین گام همین دو نفر باید پاسخگو باشند که چرا این اتفاق رخ داده‌است.» او دربارهٔ سرقت کتاب ابوعلی‌سینا گفته بود: «آرامگاه بوعلی‌سینا حتی به سیستم برق اضطراری نیز مجهز نبوده، بنابراین وقوع این سرقت هیچ تعجبی ندارد.»[۲۶]
ساخت مترو در زیر چهار باغ اصفهان[۲۷]
عدم تغییر آمار ورودی و خروجی گردشگران در ایران.[۲۸]
معاونت اولی رئیس‌جمهور
مشایی در ۲۷ تیر ۱۳۸۸ به عنوان معاون اول رئیس‌جمهور در دولت دهم معرفی شد. این انتخاب با مخالفت‌های فراوانی در طیف مخالفان و حتی برخی از حامیان احمدی‌نژاد روبرو شد،[۲۹][۳۰][۳۱] تا آنجا که حتی ناصر مکارم شیرازی، مرجع تقلید شیعه، تصدی او را نامشروع اعلام کرد[۳۲] و محمدحسن ابوترابی‌فرد نایب رئیس اول مجلس از دستور سیدعلی خامنه‌ای برای برکناری مشایی و استفاده نکردن از او در هیچ پستی خبر داد.[۳۳] سید احمد خاتمی نماینده مجلس خبرگان و امام جمعه تهران برکناری مشایی را آزمون ولایتمداری احمدی‌نژاد خواند.[۳۴] با این حال احمدی‌نژاد و مشایی در روزهای بعد بر تصمیم خود پافشاری کردند. علی مطهری نماینده اصولگرای مجلس گفت برای سئوال از رئیس‌جمهور در مجلس تلاش می‌کند.[۳۵] سئوال نمایندگان مجلس از رئیس‌جمهور تاکنون در جمهوری اسلامی سابقه نداشته‌است. پس از خودداری احمدی‌نژاد از اجرای دستور رهبر اعتراضاتی در جلسه هیئت دولت نیز ایجاد شد و پس از آنکه احمدی‌نژاد اداره جلسه را به مشایی سپرد، وزرا در اقدامی هماهنگ جلسه دولت را ترک کردند.[۳۶]
سرانجام در روز جمعه ۲ مرداد ۱۳۸۸ دفتر حفظ و نشر آثار علی خامنه‌ای، متن دستور رهبر ایران خطاب به احمدی‌نژاد در مورد لزوم برکناری رحیم مشایی از سمت معاونت اول رئیس جمهور را منتشر کرد. این نامه تاریخ ۲۷ تیرماه را دارد و شش روز پیش از انتشار به احمدی‌نژاد ابلاغ شده بود. این در حالی است که احمدی‌نژاد در ۳۰ تیر، یعنی سه روز پس از صدور دستور خامنه‌ای، گفته بود که مشایی در سمت معاون اول رئیس جمهور به خدمات خود ادامه می‌دهد.[۳۷] ساعاتی بعد از اعلام رسمی این دستور، مجتبی ثمره هاشمی دستیار ارشد رئیس‌جمهور از قول مشایی گفت که او مطیع امر رهبر است و خود را معاون اول رئیس‌جمهور نمی‌داند.[۳۸] واحد مرکزی خبر، متعلق به صداوسیمای ایران جملاتی را که ثمره هاشمی در جمع خبرنگاران از رحیم‌مشایی نقل کرد، به همراه «بسمه تعالی» در ابتدا و نام مشایی در انتهای آن، ابتدا به عنوان «اطلاعیه» و کمی بعد با انتشار اصلاحیه‌ای به عنوان «متن کناره‌گیری» مشایی منتشر کرد.[۳۹] روز بعد در نامه احمدی‌نژاد به خامنه‌ای استعفای مشایی بطور رسمی اعلام شد.[۴۰] در ۳ مرداد، مشایی در نامه‌ای به رئیس‌جمهور، رسماً استعفای خود را اعلام کرد.[۴۱]
چندسال بعد، رحیم مشایی در پاییز ۱۳۹۳ اعتراف کرد: «امروز که به حوادث ۵ سال اخیر نگاه می‌کنم، با خود می‌گویم همان موقع که رهبر معظم انقلاب در پندی حکیمانه معاون اولی اینجانب را موجب سرخوردگی دوستداران آقای احمدی‌نژاد خواندند، دیگر به مصلحت نبود که اینجانب در صحنه و در کنار آقای احمدی‌نژاد بمانم و حتی کاندیدای ریاست جمهوری شوم.»
چند روز پس از برکناری مشایی از پست معاونت اولی ریاست جمهوری و انتصاب به ریاست دفتر ریاست جمهوری، محمود احمدی‌نژاد، غلامحسین محسنی اژه‌ای وزیر اطلاعات ایران را که یکی از مخالفان مشایی در دولت بود را برکنار کرد. محمد حسین صفار هرندی نیز که از اعتراض کنندگان به معاونت اولی مشایی بود استعفای خود را تسلیم دولت کرد.[۴۲] انتصاب مشایی به ریاست دفتر احمدی‌نژاد نیز با واکنش تند برخی اصولگرایان روبرو شد بطوریکه جامعه اسلامی مهندسین از احزاب اصلی طیف اصولگرا و حامی احمدی‌نژاد در نامه‌ای به رئیس‌جمهور نسبت به تکرار سرنوشت بنی‌صدر و مصدق هشدار داد.[۴۳]

دولت نهم جمهوری اسلامی ایران
رئیس جمهور: محمود احمدی‌نژاد
وزیران
ر. وزیر وزارت‌خانه ر. وزیر وزارت‌خانه
۱ فرشیدی←علی‌احمدی آموزش و پرورش ۱۲ رحمتی←بهبهانی راه و ترابری
۲ سلیمانی ارتباطات ۱۳ کاظمی←مصری رفاه
۳ محسنی اژه‌ای← برکناری اطلاعات ۱۴ طهماسبی←محرابیان صنایع و معادن
۴ دانش جعفری←حسینی اقتصاد ۱۵ زاهدی علوم
۵ متکی امورخارجه ۱۶ صفارهرندی← برکناری ارشاد
۶ میرکاظمی بازرگانی ۱۷ جهرمی کار
۷ باقری‌لنکرانی بهداشت ۱۸ پورمحمدی←کردان←محصولی کشور
۸ ناظمی←عباسی تعاون ۱۹ سعیدی‌کیا مسکن
۹ اسکندری جهاد کشاورزی ۲۰ وزیری هامانه ← نوذری نفت
۱۰ کریمی راد←الهام دادگستری ۲۱ فتاح نیرو
۱۱ محمدنجار دفاع
معاونان ریاست جمهوری
معاون اول رییس‌جمهور: پرویز داوودی←اسفندیار رحیم‌مشایی
ر. معاون معاونت ر. معاون معاونت
۱ موسوی معاون حقوقی ۵ دهقان← استعفا بنیاد شهید
۲ رهبر← برکناری معاون برنامه‌ریزی ۶ علی‌آبادی← سعیدلو تربیت بدنی
۳ واعظ‌ زاده علمی و فناوری ۷ جوادی محیط زیست
۴ آقازاده← استعفا انرژی اتمی ۸ رحیم‌مشایی←بقایی میراث فرهنگی

دوره دوم ریاست جمهوری احمدی‌نژاد
مشایی از ۲۸ شهریور ۱۳۸۸ تا فروردین ۱۳۹۰ ریاست نهاد ریاست‌جمهوری را برعهده داشت.[۴۴]
برکناری وزیر اطلاعات و خانه نشینی احمدی‌نژاد
احمدی‌نژاد در اردیبهشت ماه ۱۳۹۰، حیدر مصلحی وزیر اطلاعات را برکنار کرد. به نوشته لس آنجلس تایمز، دلیل این برکناری جاسوسی و نصب دستگاه‌های شنود مکالمات اسفندیار رحیم مشایی توسط وزارت اطلاعات بوده است.[۴۵] سید علی خامنه‌ای در نامه‌ای دستور داد مصلحی به کار خود ادامه دهد. پس از انتشار نامهٔ رهبر ایران، احمدی‌نژاد ۱۱ روز از حضور در محل کار خودداری کرد که باعث موضع گیری حامیان علی خامنه‌ای نظیر احمد علم‌الهدی، مصباح یزدی، حسین همدانی، عباس سلیمی نمین، محمدحسین صفارهرندی، روح‌الله حسینیان، محمدتقی رهبر، احمدرضا رادان، اسدالله ایمانی، حداد عادل، حسین طائب، حبیب‌الله عسگراولادی، حسن فیروزآبادی، داوود احمدی‌نژاد، مهدی خورشیدی، اسدالله بادامچیان، علیرضا زاکانی، سید محمود هاشمی شاهرودی، ابراهیم امینی، جوادی آملی، مهدی کوچک‌زاده، مرتضی آقاتهرانی، حسین سبحانی‌نیا، علی فلاحیان، غلامحسین محسنی اژه‌ای، سعید ابوطالب، عماد افروغ، سید یحیی صفوی، علی لاریجانی، جعفر شجونی، حسین نوری همدانی، محمدرضا نقدی، علیرضا پناهیان، ناصر مکارم شیرازی، احمد جنتی، محمد یزدی، محسن رضایی، کاظم صدیقی، غلامحسین الهام، فاطمه رجبی، علی مطهری، عباس جعفری دولت‌آبادی، صادق لاریجانی، محمدجواد لاریجانی، مجتبی ذوالنور، محمدباقر قالیباف، سید حمید روحانی، محمدرضا باهنر، احمد توکلی، منصور ارضی، سعید حدادیان، سید احمد خاتمی، محمدعلی جعفری، حسین الله‌کرم، آیت‌الله مهدوی کنی، حسین شریعتمداری و حمید رسایی علیه اسفندیار رحیم مشایی و جریانی موسوم به جریان انحرافی شد.[۴۶][۴۷][۴۸][۴۹][۵۰][۵۱][۵۲][۵۳][۵۴][۵۵][۵۶][۵۷][۵۸][۵۹][۶۰][۶۱][۶۲][۶۳][۶۴][۶۵][۶۶][۶۷][۶۸][۶۹][۷۰][۷۱][۷۲][۷۳]
در این موضع گیری‌ها مشایی به فساد مالی، ارتباط با آمریکا و اسرائیل، ارتباط با رمالان، جن گیران و مرتاضان، عرفان گرایی، تلاش برای تقلب در انتخابات مجلس، زنده کردن فرهنگ ایران باستان و مکتب ایرانی، لیبرال بودن و مخالفت با روحانیت و ولی فقیه متهم شد.[۷۴][۷۵][۷۶][۷۷][۷۸][۷۹][۸۰]
هم چنین سایت‌ها و خبرگزاری‌های وابسته به مشایی فیلتر و از دسترس خارج شدند.[۸۱][۸۲]
پس از موضع گیری حامیان علی خامنه‌ای علیه اسفندیار رحیم مشایی در اردیبهشت ماه ۱۳۹۰، ۲۵ نفر از مرتبطین با اسفندیار رحیم مشایی، توسط دستگاه‌های امنیتی بازداشت شدند.[۸۳][۸۴] پریوش سطوتی همسر دکتر حسین فاطمی، [۸۵]، علیرضا مقیمی مدیرعامل منطقه آزاد ارس، کاظم کیاپاشا مسئول ارشد نهاد ریاست جمهوری، محمد شریف ملک‌زاده، دبیر شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور و علی‌اصغر پرهیزکار مدیرعامل منطقه آزاد اروند در میان دستگیرشدگان قرار داشتند.[۸۶][۸۷][۸۸][۸۹][۹۰]
عباس امیری فر از نزدیکان مشایی و امام جماعت نهاد ریاست جمهوری به علت ارتباط با انتشار سی دی ظهور بسیار نزدیک است، بازداشت شده و از سوی دادگاه ویژه روحانیت تحت بازجویی قرار گرفت.[۹۱][۹۲][۹۳] هم چنین در بین این افراد، فردی به نام عباس غفاری به جرم رمالی، جن گیری و تجاوز دستگیر شد.[۹۴][۹۵] برخی از گروه‌های حامی علی خامنه‌ای مانند انصار حزب‌الله نیز خواهان دستگیری مشایی شدند.[۹۶][۹۷]
این بازداشت‌ها با اعتراض اسفندیار رحیم مشایی، حمید بقایی و علی اکبر جوانفکر مواجه شد[۹۸][۹۹][۱۰۰] و مدتی پس از این بازداشت‌ها حمید بقایی از مرتبطین با مشایی به چهار سال انفصال از خدمات دولتی محکوم شد.[۱۰۱] هم چنین در ۲۳ خرداد ۱۳۹۰ محسنی اژه‌ای دادستان کل کشور، اعلام کرد بیش از ۱۲ نفر از منسوبین به جریان انحرافی دستگیر شده‌اند.[۱۰۲]
اعطای نشان فرهنگ
محمود احمدی‌نژاد در مراسم ملی استقبال نوروز، نشان فرهنگ را به اسفندیار رحیم‌مشایی رئیس دبیرخانه کشورهای عضو جنبش عدم تعهد اهدا کرد. اعطای نشان فرهنگ به مشایی در جلسه هیئت دولت تصویب شده بود.[۱۰۳]
۳۰۰ سفر خارجی اسفندیار رحیم‌مشایی
علیرضا سلیمی یکی از نمایندگان دور نهم مجلس شورای اسلامی ضمن بیان این نکته که: «در دوران ریاست محمود احمدی‌نژاد، اسفندیار رحیم‌مشائی بیش از ۳۰۰ سفر خارجی داشته است. مأموریت آقای مشائی چه بوده و دستاورد سفرها چه بوده است.» از علی اکبر صالحی، وزیر امور خارجه وقت کشور توضیح خواست که در جواب سیدعباس عراقچی سخنگوی وزارت امور خارجه اظهار داشته: رئیس جمهور و نهاد ریاست جمهوری باید اطلاعات لازم را در این باره ارائه کند.[۱۰۴][۱۰۵]
انتخاب به عنوان رئیس دبیرخانه جنبش عدم تعهد
محمود احمدی‌نژاد در حکمی اورا به عنوان رئیس دبیرخانه جنبش عدم تعهد منصوب کرد که در آن تعاریف زیادی از اوشده بود.[۱۰۶]
مشایی در دولت نهم و دهم مسئولیت‌های زیر را برعهده داشت:[۱۰۷]
رئیس دبیرخانهٔ جنبش عدم تعهد (۱۱ آذر ۱۳۹۱)
رئیس دفتر رئیس‌جمهور (۳ مرداد ۱۳۸۸–۱۱ آذر ۱۳۹۱)
نمایندگی ویژه رئیس‌جمهور جهت تصمیم‌گیری در مورد نحوه اجرای اختیارات هیئت وزیران در امور نفت (۳۰ مهرماه ۱۳۸۸)
ریاست شورای هماهنگی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی (۱۰ آبان ۱۳۸۸)
دبیر کمیسیون فرهنگی دولت (۱۹ آذرماه ۱۳۸۸)
ریاست گروه مشاوران جوان ریاست جمهوری (۶ اسفند ۱۳۸۸)
مسئولیت انتصاب مدیر عامل صندوق مهر امام رضا
مسئولیت کنترل و نظارت مرکز امور حقوقی بین‌المللی ریاست جمهوری
نماینده تام‌الاختیار رئیس‌جمهور در ستاد مرکزی راهیان نور
رئیس کارگروه زیارت و فرهنگ رضوی
عضویت در شورای فرهنگی دولت با حکم رئیس جمهور
رئیس کمیته عالی در مورد طرح خط لوله گاز ایران – پاکستان - هند
نماینده رئیس‌جمهور در شورای نظارت بر صدا و سیما
جانشین رئیس‌جمهور در شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور (۸ مرداد ۱۳۸۵)
رئیس مرکز ملی جهانی‌شدن (۹ دیماه ۱۳۸۶)
عضو کمیسیون اقتصادی دولت
نظارت برکار سخنگوهای دولت و رئیس شورای اطلاع رسانی دولت
نماینده ویژه رئیس‌جمهور در امور خاورمیانه
دیدگاه‌ها
نوشتار(های) وابسته: مکتب ایرانی و جریان انحرافی
مشایی در دوران حضور در دولت احمدی‌نژاد دیدگاهها و رفتارهایی داشته است که منجر به بروز انتقاداتی از سوی اصولگرایان شده است. اظهاراتی همچون «دوران اسلام‌گرایی به پایان رسیده‌است. البته این دوره تمام نشده بلکه رو به پایان است.»،[۱۰۸] «در ایران استفاده از حجاب آزاد است و هیچ فشاری از طرف حکومت در استفاده از حجاب اعمال نمی‌شود.»، «جلوگیری از برپایی شادی اهانت به اسلام و استفاده از رنگ سیاه مکروه‌است.»، «آذربایجان غربی، ایلام و کرمانشاه متعلق به کردستان است و این قوم از برترین قوم‌های ایرانی است.»، «علی خامنه‌ای و احمد جنتی تا دو سال دیگر نخواهند بود که بتوانند از کاندیدا شدن برای ریاست جمهوری جلوگیری کنند»،[۱۰۹] «اگر حجاب الزام نداشت، چند درصد خانم‌ها با حجاب بودند؟»،[۱۱۰] «ملائکه مرتب در عرصه کشور در حال پرواز هستند.»، «چرا نمی‌توانید سحرم را باطل کنید و احمدی‌نژاد را نجات دهید؟!»، «اهل سکته پکته هم نیستم، ولی باور کنید که به خاطر من بعضی‌ها سکته می‌کنند، بعداً می‌بینیم.»،[۱۱۱] «کسی که ریاضیات را درک نکند، بهشت را نخواهد دید.»،[۱۱۲] «موسیقی را نمی‌فهمند و می‌گویند حرام است.»،[۱۱۳] «ایران امروز با مردم آمریکا و اسرائیل دوست است.»، «۲۰ میلیون از ۲۴ میلیون نفری که به احمدی‌نژاد رای دادند منتقد نظام هستند.»،[۱۱۴] «شاید رازی و بوعلی سینا در عصر خود قامتی برجسته داشتند، اما قرار نیست افتخار هزار سال بعد آدمیان باشند.»، «"از ذکر چه می‌جویند شاعران، همان را بجویند از ایران" ایران ذکر است و تاریخ ایران آکنده از ایمان است.»، «انسان را که حذف کنیم، خدا خودش حذف می‌شود.»،[۱۱۵] «ما مردم آمریکا را از برترین ملت‌های دنیا می‌دانیم.» و «نام خلیج فارس و دریای پارسی از ۳۰ میلیون سال پیش به موازات شکل‌گیری تمدن‌های انسانی در منطقه موجودیت یافته‌است.»[۱۱۶] و اقداماتی همچون حضور در مجلس رقصی در ترکیه، مراسم حمل قرآن همراه با نوای دف، ادغام سازمان حج و زیارت با سازمان میراث فرهنگی گوشه‌ای از عملکرد جنجالی مشایی است.[۱۱۷] به نظر صاحب نظران سیاسی هیچ فردی به اندازه مشایی در تخریب اهداف اساسی نظام جمهوری اسلامی ایران قدم بر نداشته‌است. همچنین می‌توان گفت که وی جنجالیترین فرد در دوران انقلاب است و سرپیچی‌های او از نظرات اصلی نظام جمهوری اسلامی ایران بیش از بنی صدر می‌باشد. گفته می‌شود او برای برنامه‌ریزی‌های خود از مشورت مرتاضان هندی سود می‌برد.[۱۱۸]
حضور در مجلس رقص
وی در سال اول تصدی در کشور ترکیه در جلسه‌ای حضور یافت که در آن رقصندگان زن به پایکوبی می‌پرداختند.[۱۱۹] در زمستان سال ۱۳۸۵ فیلمی منتشرشد که مشایی را در مجلس رقصی در افتتاحیه اجلاس گردشگری کشورهای اسلامی در ترکیه نشان می‌داد. زمان فیلم یک ساعت و ۵ دقیقه و ۲۶ ثانیه بود. یک دقیقه و ۴۰ ثانیه پس از آغاز مراسم، در این فیلم رقص زنان آغاز می‌شود و تا ۱۳ دقیقه و ۳۰ ثانیه، سه رقص جداگانه برگزار شد.[۱۲۰] در حین شکایت رحیم مشایی از دونماینده مجلس یعنی عماد افروغ و سعید ابوطالب،[۱۲۱] بر سر طرح این موضوع، اعلام شد که فیلم مونتاژ شده‌است. در متن این شکایت نامه آمده‌است: «آقای ابوطالب CD گزیده را به مسئول سایت ایرانیوز داده و از وی خواسته‌است نسبت به پخش یک خبر کذب و واقعه دروغین اقدام نماید و به او اطمینان داده‌است که به هیچ وجه نگران عواقب این کار نباشد و گفته‌است که از حمایت مجلس برخودار است و اصولاً با انتشار این خبر جعلی و جوسازی‌های بعدی فرصتی برای دفاع مشایی باقی نخواهد ماند.»[۱۲۲]ولی سعید ابوطالب نماینده مجلس ضمن تکذیب آن اعلام کرد که شرکت ترکیه‌ای tour sab این فیلم را تهیه کرده و آن را برای خبرنگاران عکاسان و شرکت‌های گردشگری حاضر در یک جشنواره در حاشیه اجلاس وزرای اقتصادی کشورهای اسلامی ارسال کرده‌است.[۱۲۳] مشایی این فیلم را تصاویر گزینش شده از یک مجلس دو ساعته دانست و افزود: «مجلس رسمی بوده و لهو لعب هم نداشته. ضمن اینکه رقص نبوده و از دیدگاه بسیاری هنر است و آنها برخلاف ما آن را حرام نمی‌دانند».[۱۲۴] درسال ۱۳۸۸ در مقاله‌ای درسایت شخصی رحیم مشایی در پاسخ به انتقادات از این اقدام مشایی عنوان شد که: «در صورتی که آنچنان صحنه‌هایی در افتتاحیه بازی‌های آسیایی قطر با حضور آقای احمدی‌نژاد نیز انجام شد، پس چرا تنها مشایی باید برای شرکت در چنین جلسه‌ای مورد سؤال و انتقاد قرار گیرد»؟[۱۲۵] بعدها به نقل از محمود احمدی‌نژاد در این مورد در جلسه‌ای به دانشجویان گفته شد: «برای آقای مشایی ساخته بودند که در مجلس آنچنانی رفته‌است. رفت شکایت کرد، ساعت یک نیمه شب با نماینده دادستان قرار گذاشت. با مسئول آن سایت تماس گرفتند، گفته بود پول بدهید فیلم را برمی‌داریم، غافل از اینکه نماینده دادستان در جریان است»[۱۲۶]
اظهارنظر در مورد اسرائیل
او در اظهارنظری مردم اسرائیل را دوست خواند و با این اظهاراتش موجب برانگیخته‌شدن خشم بسیاری از کسانی شد که اسرائیل را دشمن خود می‌دانستند.[۱۲۷][۱۲۸][۱۲۹] در پی این ماجرا ۲۰۰ تن از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، با امضای بیانیه‌ای خواستار برخورد جدی با وی شدند.[۱۳۰] پس از انتشار این بیانیه، وی در ۲۴ مرداد ۱۳۸۷ طیّ نامه‌ای به حداد عادل، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی واژهٔ اسرائیل در جهان امروز را منفورترین واژه‌ای دانست که مترادف نژادپرستی، خیانت، خشونت، مکر و فریب است.[۱۳۱]
وی با تکرار ادّعاهای خود با شدّت بیشتر در مرداد ۱۳۸۷، موجی از اعتراضات را علیه خود و دولت برانگیخت. بلافاصله پس از این ماجرا تجمّع دانشجویان روبه‌روی سازمان میراث فرهنگی برگزار گردید. حاشیه‌ها در مورد اظهارات وی تا جایی بالا گرفت که سید علی خامنه‌ای، در خطبه‌های نماز جمعه سخنان وی را کاملاً اشتباه دانسته و خواستار پایان‌بخشی به این حواشی که در موارد زیادی با استناد به آن دولت تخریب می‌گشت، شد. این در حالی است که محمود احمدی‌نژاد از سخنان مشایی دفاع کرده بود. پس از آن نمایندگان مجلس که به دنبال سئوال از رئیس جمهور در مجلس بودند، آن را از دستور کار مجلس خارج کردند. وی برای بیان توضیحات در مورد سخنانی که گفته‌است به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی ایران دعوت شد.[۱۳۲]
شکایت اسرائیل از مشایی
مشایی در جلسه‌ای در شهر مکه خواستار نابودی اسرائیل می‌شود. در پی این اظهارات اسرائیل، شکایت نامه‌ای را علیه «اسفندیار رحیم مشایی» معاون رئیس‌جمهوری ایران و رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به بان کی مون دبیر کل سازمان ملل و شورای امنیت ارسال کرده‌است. به نوشته پایگاه خبری روزنامه یدیعوت آحارونوت مشایی دو روز پیش در مکه مکرمه خواستار نابودی اسرائیل شده است[۱۳۳]
همایش فرصت‌های سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری ایران
در مراسم افتتاح همایش فرصت‌های سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری ایران در روز ۱۸ آبان ۱۳۸۷ در حضور وی و قبل از مراسم قرائت قرآن، افرادی با لباس محلی، دف زنان قرآن را حمل و به قاری تحویل دادند.
آیت‌الله صافی گلپایگانی و آیت‌الله مکارم شیرازی در این مورد موضع تندی گرفتند و با وجود اینکه خود آقای مشایی در این جلسه حضور داشت، معاون وی به ناچار استعفاء نمود. وی در نامه استعفاء نوشت: این کار را صرفاً برای تکریم قرآن کریم بوده‌است و آنها به هنگام این مراسم حتماً وضو می‌سازند.[۱۳۴]
نظرات دربارهٔ نوح و سایر پیامبران
در ۲۰ دی ۱۳۸۸ در پانزدهمین جشنواره تحقیقاتی علوم پزشکی رازی گفت:
اگر امروز به افرادی مانند رازی و ابوعلی‌سینا افتخار می‌کنیم به طوری که قد آنها از اعماق تاریخ بیرون است برای بلندی قد آنها نیست بلکه کوتاهی قد نسل‌های بعدی آن را نمایان کرده‌است. شاید بوعلی‌سینا در عصر خود قامتی برجسته داشته اما قرار نیست افتخار هزار سال بعد آدمیان نیز باشد و این نشانه فقر انسان‌ها در دهه‌های بعدی است چرا که نشان می‌دهد فرصت شکوفایی در دوره‌های متعدد پدید نیامده‌است. اگر قرار باشد طی چند هزار سال فقط چند صد ابوعلی‌سینا به وجود آید افتخارآمیز نیست. حضرت نوح با ۹۵۰ سال عمر نتوانست مدیریت جامع کند چرا که عدالت را ایجاد نکرده‌است. آمدن پیامبران در طول تاریخ برای تمام شدن دوره‌های قبلی پیامبری بوده‌است اگر هر پیامبر مدیریت درستی می‌کرد عدالت برقرار می‌شد.[۱۳۵]
این اظهارات با واکنش شدید برخی روحانیون مواجه شد، از جمله حسن ممدوحی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: در صورت صحت خبر، مشایی باید توبه کند زیرا سخنانش کاملاً نادرست است. سخنان وی بیش از حد احمدی‌نژاد را اذیت می‌کند که ما راضی نیستیم. اگر مشایی چنین سخنانی را گفته باشد رئیس‌جمهور باید در مورد وی تجدید نظر کند.[۱۳۶] سید موید علویان یکی از برگزیدگان جشنواره رازی نیز هنگام دریافت جایزه خود با عکس العملی قابل تأمل، به شدت نسبت به اظهارات مشایی اعتراض کرد و هنگام حضور بر روی سن از دست دادن با وی خودداری نمود و یک جلد قرآن را برای مطالعه به رحیم مشایی اهدا نمود.[۱۳۷]
در خصوص عیسی، وی گفته است «حضرت عیسی که از اینجا به آنجا فرار می‌کرد، حضرت عیسی در تهدید قتل بود، در مضیقه بود، در محدودیت بود،» چه تدبیر و مدیریتی داشت؟[۱۳۸]
محمد صادقی تهرانی، مرجع تقلید نوگرا و مفسر قرآن نیز نامه‌ای در پاسخ به اظهارات مشایی منتشر کرد و در پایان با شکایت بردن به خداوند و امام زمان اعلام کرد: «ابقاء رحیم مشایی در هر سمتی حرام است.»[۱۳۹] هرچند برخی صدور چنین سخنانی از سوی رحیم مشایی را عادی تلقی کرده‌اند.[۱۴۰] در همین حال خبرگزاری ایرنا در دفاع از مشایی در صفحهٔ اصلی خود از وی با عنوان «پهلوان»، «اسطوره»، «متفکر»، «بزرگ»، «تهذیب نفس»، و «ساده زیست» یاد کرد و منتقدانش را «رانده از عقل و باطل» دانست.[۱۴۱]
اتهام ارتباط با ماوراءالطبیعه
یکی از اتهامات اصولگرایان به مشایی و «جریان انحرافی»، ارتباط آنها با رمالان و جن‌گیرهاست. محمدتقی مصباح یزدی، حسین فدایی، مرتضی نبوی و غلامعلی حدادعادل مشایی را دارای ارتباط با «عوالم دیگر» از طریق فردی به نام عباس غفاری دانسته‌اند.[۱۴۲] غفاری در بهار ۱۳۹۰ دستگیر شد.[۱۴۳][۱۴۴]
مکتب ایرانی
نوشتار اصلی: مکتب ایرانی
مشایی در مراسم اختتامیه دومین همایش ایرانیان خارج از کشور از اصطلاح «مکتب ایران» استفاده کرد که بعدها به «مکتب ایرانی» معروف شد. وی گفت:
برخی‌ها از من خرده می‌گیرند که چرا نمی‌گویی مکتب اسلام و می‌گویی مکتب ایران، گفت: از مکتب اسلام دریافت‌های متنوعی وجود دارد اما دریافت ما از حقیقت ایران و حقیقت اسلام، مکتب ایران است و ما باید از این به بعد مکتب ایران را به دنیا معرفی کنیم.
در این سخنرانی مشایی بهترین راهکار معرفی اسلام اصیل را، ارائه اسلام با نام مکتب ایران معرفی نمود. مشایی در این سخنرانی شاخصهٔ اصلی مکتب ایران را توجه همزمان به انسان و خدا دانست.
متن کامل سخنرانی
قسمتی از متن:[۱۴۵] سخنان مشایی با واکنش شدید محمد یزدی، سید احمد خاتمی، احمد توکلی و علی مطهری روبه‌رو شد. محمد یزدی گفت: «آقای مشایی به مسائلی که در حوزه تخصص او نیست وارد نشود.» احمد توکلی هم این سخنان را برخاسته از یک ذهن بیمار دانست. اقدامات مشایی به نحوی شد که حتی نیروهای ستادهای احمدی‌نژاد از وی انزجار کردند و کار بجایی رسید که روح‌الله بجانی رئیس ستاد احمدی‌نژاد شهرستان تبریز، وی را تلویحاً تهدید به ترور در صورت ادامهٔ انحراف می‌کند و می‌گوید: اگر مشایی مثل کسروی همه را مشغول خود کند نواب‌ها بپا می‌خیزند.[۱۴۶]
احمدی‌نژاد طی یک سخنرانی به دفاع از دیدگاه مشایی پرداخت: ایران یعنی عدالت، خداپرستی، آزادی و راه نجات؛ بنابراین اگر ایران زمین را از تاریخ و جغرافیا برداریم از تمدن بشری چیزی باقی نمی‌ماند و به جرات می‌توانم بگویم که تنها تمدن مبنی بر ارزش‌های الهی و انسانی، در ایران زمین است.لینک
شکایت از روزنامه کیهان
در پی شکایت رحیم مشایی از روزنامه کیهان به علت انتشار خبری در این روزنامه مبنی بر دیدار مشایی با هوشنگ امیراحمدی، مشایی اعلام کرده بود که اگر کیهان محکوم نشود او مسلمان نیست. در نهایت دادگاه روزنامه کیهان را تبرئه کرد.[۱۴۷]
دیدار با هنرمندان
ملاقات‌های اسفندیار رحیم مشایی با بازیگران، خوانندگان و کارگردانان موجب جنجال‌ها و اعتراض‌های زیادی از سوی اصولگرایان حامی علی خامنه‌ای نظیر روح‌الله حسینیان شد.[۱۴۸]
مشایی به دلایل مختلف مانند وام و کمک‌های مالی، ممنوع‌التصویری و کمک به حضور هنرمندان و برگزاری کنسرت موسیقی در ایران با هنرمندانی نظیر هدیه تهرانی، حبیب محبیان، محمد رضا گلزار، مهناز افشار، رخشان بنی اعتماد، بنیامین بهادری و مهتاب کرامتی دیدار کرد.[۱۴۹][۱۵۰][۱۵۱][۱۵۲][۱۵۳][۱۵۴]
تأسیس دانشگاه
شورای عالی انقلاب فرهنگی در اردیبهشت ماه ۱۳۹۰ با اعطای مجوز تأسیس دانشگاه غیرانتفاعی به اسفندیار رحیم مشایی با عنوان دانشگاه جامع بین‌المللی ایرانیان موافقت کرد. هم چنین اعلام شد دانشگاه جامع بین‌المللی ایرانیان در بدو تأسیس خواهد توانست هر رشته تحصیلی حتی در مقطع دکتری را راه‌اندازی کرده و در آن اقدام به پذیرش دانشجو بدون کنکور کند. اسفندیار رحیم‌مشایی به عنوان رئیس هیئت امنای این دانشگاه انتخاب شد.[۱۵۵] در واکنش به تأسیس این دانشگاه جمعی از نمایندگان مخالف مشایی در مجلس اعلام کردند که تأسیس دانشگاه توسط مشایی وجاهت قانونی ندارد و مجلس با چنین مسئله‌ای شدیداً مقابله خواهد کرد.[۱۵۶]
تشکر از فرستادهٔ موزه انگلستان
دراواخر فروردین ۱۳۹۰ درست زمانی که قرار بود کتیبه کوروش به انگلستان برگردد او با در دست نگهداشتن کتیبه به ایرانی بودن خویش افتخار و از انگلیسی‌ها به دلیل در اختیار گذاشتن کتیبه تقدیر و تشکر کرد.
اشاره وی به عدم امکان فروپاشی آمریکا
در سال ۸۸ وی در یک سخنرانی بیان کرد: اشاره من به عدم امکان فروپاشی آمریکا که در سفر قبلی ام به نیویورک گفتم و در مطبوعات داخلی هم بازتاب بسیاری داشت بر پایه این تحلیل بود که اساساً ساختار سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آمریکا به گونه‌ای نیست که این کشور مانند شوروری دچارفروپاشی شود. منظور ما از فروپاشی، فروپاشی امپراطوری آمریکا است.[۱۵۷]
سایر سوابق اجرایی
«مسئول مناطق بحرانی» وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران در زمان نخست وزیری میرحسین موسوی و وزارت محمد محمدی ری‌شهری[۱۵۸]
مدیر کل اجتماعی وزارت کشور
مدیر شبکه رادیو پیام
مدیر شبکه رادیو تهران
معاون اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران
رئیس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران
انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۳۹۲) و دولت یازدهم

همراهی مشایی توسط احمدی‌نژاد در روز ثبت‌نام کاندیداتوری برای انتخابات ریاست‌جمهوری
نوشتار اصلی: انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۳۹۲)
وی در تاریخ ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۲ در انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت نام کرد.[۱۵۹] محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهور و جمعی از دولتمردان از جمله نیکزاد وزیر مسکن، بقایی و شیخ الاسلامی، مشایی را هنگام ثبت نام همراهی می‌کردند. احمدی‌نژاد اعلام کرد برای پیروزی مشایی سه روز روزه و چهار هزار صلوات نذر کرده است. احمدی‌نژاد گفت که مرخصی گرفته و حضور او به هنگام نامزدی مشایی غیرقانونی نیست.[۱۶۰] از مدتی قبلتر، احمدی‌نژاد با شعار «زنده باد بهار» به تبلیغ برای مشایی می‌پرداخت و به تمجید او با توصیفاتی چون «خارق‌العاده و خردمند» و دارای «قلبی همچون آینه» پرداخت.[۱۶۱]
وی با وجود حمایت‌های رئیس جمهور وقت، سرانجام در لیست تأیید صلاحیت‌شدگان شورای نگهبان، روز ۳۱ اردیبهشت ماه قرار نگرفت.[۱۶۲]
بیست ماه بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۹۲، رحیم مشایی در جمع حامیان حاضر شد و اعلام کناره‌گیری خود از فعالیت‌های سیاسی را رسماً اعلام کرد. وی مدعی اظهار داشت:[۱۶۳] «متأسفانه تفرق و سرخوردگی‌های ایجادشده در اردوگاه حامیان آقای احمدی‌نژاد، به نفع جریان هاشمی تمام شد و ما باید مانع ادامه این وضع شویم. اگر جبهه پایداری و حزب‌اللهی‌ها به دلیل نزدیکی من با آقای احمدی‌نژاد از ایشان حمایت نمی‌کنند، من از همین امروز اعلام کناره‌گیری از ایشان می‌کنم.»

گفتگوی هم میهن...