در جستجوی آرشیت و ورتا !

ورتا نخستین فیلسوف زن ایرانی، شخصیتی ساختگی یا واقعی؟!

در برخی سایت ها همچون ویکی پدیا «ورتا» به عنوان نخستین زن فیلسوف ایرانی این چنین معرفی شده است:

...

کتاب ها و سایت های زیر به عنوان منابع تحقیق برای این شخصیت معرفی شده اند:

منابع کتاب آوای جاودان دختران ایرانی - تصحیح حمیدرضا رضوانی - انتشارات نی نگار.

خبرآنلاین

کتاب سرخس دیروز و امروز - عباس سعیدی

خراسان بزرگ-دکتراحمد رنجبر-موسسه انتشارات امیرکبیر-چاپ۱۳۶۳

سایت فرزانگان

شخصیت جالب و بی نظیر ورتا مرا بر آن داشت تا دربارۀ او بیشتر بدانم.
به همین خاطر در وهلۀ نخست سراغ کتاب های معرفی شده رفتم. خراسان بزرگ از دکتر احمد رنجبر. در کمال شگفتی چاپ های مختلف این کتاب را جستجو کردم و در هیچ کدام نشانی از ورتا نخستین فیلسوف زن ایران و به قولی جهان نیافتم! به سراغ کتاب دیگر، سرخس دیروز و امروز از عباس سعیدی رفتم. در این کتاب نیز هیچ واژه ای دربارۀ ورتا و آرشیت دانا نیافتم! دسترسی به کتاب سوم آوای جاودان دختران ایرانی با نشر مشهد دشوارتر بود اما پس از تماس های مکرر وقتی کتاب را مشاهده کردم بخش منابع را خالی یافتم و متوجه شدم این کتاب به کتابی داستان برای نوجوانان می ماند که نویسنده از دادن منابع خودداری کرده و به این دلیل نمی توان به آن استناد کرد. هر چند پس از جستجو در این کتاب هم نشان و اثری از ورتا نیافتم!!

سایت های معرفی شده یکی خبرآنلاین بود که به صفحۀ معرفی کتاب آوای جاودان دختران ایرانی ارجاع داده می شد! و دیگر سایت فرزانگان که عین مطالب ویکی پدیا در آن آمده بود!!

پرسش اصلی این است که این دو شخصیت یعنی ورتا و آرشیت دانا که پیش از اسلام می زیسته اند و هر یک از بزرگترین فیلسوفان و از مبتکران نظریۀ دموکراسی بوده اند... آیا می توان باور کرد که رد پایشان این چنین در تاریخ گم شده باشد و در هیچ یک از کتاب های منبع، نامی از آنها به میان نیامده باشد؟!!

آرشیت دانا، استاد ورتا نیز با کتابی به نام بنیاد جهان که اینک در موزۀ
بریتانیا نگهداری می شود و البته مدیران این موزه وجود این کتاب را تکذیب کرده اند!!
بیش از هر چیز جعل تاریخ و شخصیت هایی غیرواقعی را به ذهن متبادر می سازد.

در برتری دانش او بر سه فیلسوف بزرگ یونانی چنین آمده است: « در این میان چهار هم نگری بزرگ میان وی(آرشیت دانا) و سه اندیشمند یونانی؛ سقراط، افلاطون و ارسطو رخ داد که در هر چهار بار اندیشمندان یونانی در برابر دانش و اندیشه برتر او کرنش نمودند.»
با سقراط در اسوس و با افلاطون دو بار، یک بار در آتن و بار دیگر در ساردس و با ارسطو در زادگاهش استاگیرا. هنگامی که خبر مرگ آرشیت در زادگاهش ترشیز (کاشمر کنونی) را به ارسطو دادند او گریست و گفت: «کاش همانند او در تاریخ یونان نیز می‌داشتیم». (ویکی پدیا)

خوشبختانه تاریخ پربار فرهنگ و ادب ایران زمین سرشار از ستاره های پرفروغ و جاودانه است و امید است تا دانش دوستان بی غرض از دنباله روی و انتشار متونی بی مبنا دوری گزینند و یا با معرفی منابع محکم راه را برای پژوهش بیشتر هموار سازند.