بهداشت و ایمنی کار بخش اول

ساخت وبلاگ

آخرین مطالب

امکانات وب

بهداشت و ایمنی کار بخش اول

بهداشت و ایمنی کار بخش اول
تعریف:
سلامت از نظر سازمان جهانی بهداشت (W.H.O) سلامت عبارت است از:
تامین رفاه کامل جسمانی ، روانی اجتماعی و نه فقط نبودن بیماری و نقص عضو.
به این ترتیب نمی توان کسی را که تنها بیماری جسمی ندارد فرد سالم دانست،بلکه شخص سالم کسی است که از سلامت روان نیز برخوردار بوده و از نظر اجتماعی در آسایش باشد بنابراین می توان گفت تندرستی یا سلامتی سه بعد دارد:
  • 1. بعد جسمانی
  • 2. بعد روانی
  • 3. بعد اجتماعی
این سه بعد در یکدیگر تاثیر می گذارد. گاه یک بعد تسلط و نفوذ بیشتری در ابعاد دیگر دارد و گاه نیز امکان دارد دو بعد یا هر سه بعد نسبت به یکدیگر تاثیر متقابل داشته باشند.
ارتباط ابعاد جسمی،روانی،اجتماعی
بعد اجتماعی - بعد روانی – بعد جسمانی
بهداشت : علم و هنر دستیابی به سلامت را بهداشت می گویند.
برای تامین سلامتی در یک جامعه باید بهداشت را هم بصورت فردی و هم بصورت عمومی رعایت نمود و هر گامی که در این راستا برداشته شود،گامی در مسیر عبادت و جلب رضای خدا و عدم نیاز به بیگانگان و در نهایت باعث توسعه اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی خواهد گردید.
تعریف بیماری: بیماری حالتی است ناخوشایند دارای نشانه ها و خصوصیات مشخص که ممکن است همه یا قسمتی از بدن را فرا گیرد.
طیف تندرستی و بیماری:
مردم را همیشه نمی توان به دو دسته کلی بیمار و سالم تقسیم کرد افراد جامعه را می توان بر حسب حالت تندرستی یا شدت بیماری در گروهای زیر قرار داد.
  • - افرادی که از تندرستی کامل برخور دارند.
  • - افرادی که دارای بیماری غیر آشکار هستند.
  • - افرادی که دارای بیماری خفیف هستند.
  • - افرادی که بیماری با علائم و شدت متوسط در آنها وجود دارد.
  • - افرادی که دارای بیماری شدید هستند.
  • - افرادی که مبتلا به بیماری کشنده هستند.
  • - افرادی که به عللی نظیر ضعف و پیری،ناتوانی و بیماری،فوت می کنند.
نمودار طیف تندرستی و بیماری
تندرستی بیماری غیر بیمار بیمار بیماری بیماری مرگ
کامل آشکار ضعیف متوسط شدید کشنده

دلائل الویت بهداشت بر درمان :
عوارض ناشی از بیماری، از دست رفتن وقت نیروی کار، هزینه مصرف دارو و درمان،آثار نا مناسب دارو بر روی انسان و بعضی از مسائل دیگر که اولویت بهداشت بر درمان را آشکار می نماید.

تعریف بهداشت فردی:
پیروی افراد از یک سلسله دستورات و عادتهای خوب و دوری جستن از رفتارهای غلط مجموعاً باعث جلوگیری از بروز و اشاعه بیماریها می گردد که به آن رعایت بهداشت فردی گویند.
اصول و نکات بهداشت فردی:اندامهای مختلف بدن،استراحت طبیعی،نظافت ، خواب مناسب، رژیم غذایی مناسب،ورزش،پوشاک و استحمام و رعایت عادات مناسب و مورد پسند.
حفظ سلامت و بهداشت چشم :

  • 1. نظافت چشم رعایت شود و از دست زدن دستهای آلوده و یا دستمال آلوده به چشمها خود داری کرد.
  • 2.. از خستگی چشم پرهیز کرد خستگی چشم می تواند به دلائل مختلف اتفاق بیفتد مانند مطالعه زیاد و کمی روشنایی و تماشای زیاد تلوزیون.
  • 3. از خطراتی که باعث آسیب می گردد دوری شود مانند ضربه.
  • 4. از تماس چشم با گرد و غبار،بخارات ،گاز ها خودداری شود.
  • 5. از تشعشعات مادون قرمز،ماورای بنفش چشمها را محافظت نمود.
  • 6. از تشعشعات مادون قرمز،ماورای بنفش چشمها را محافظت نمود.
حفظ سلامت و بهداشت گوش:
  • 1.نظافت گوش را رعایت کرد.
  • 2. از ورود اجسام نوک تیز و آلوده به گوش جلوگیری کرد.
  • 3. از تماس با صدای زیاد خود داری کرد.
  • 4. به محض بروز هر
گونه بیماری و اشکال و اختلال د رشنوایی و تعادل بدن به پزشک مرجعه نمود.
بهداشت دهان و دندان:
  • 1. از نظافت عمومی دهان و دندان ها را با شستشو رعایت نمود.
  • 2. از پوسیدگی دندانها جلوگیری نمود(از قبیل مسواک زدن و ...)
  • 3. از بروز هر گونه زخم در داخل دهان، زبان و لثه ها جلوگیری نمود.
  • 4. غذای مناسب بخصوص در دوران کودکی مصرف نمود.
شیوه های صحیح مسواک زدن و پاک کردن دندان ها :
  • 1. برای پاک کردن فاصله داندانها باید از نخ داندان استفاده کرد.
  • 2. خمیر داندان به مقدار کافی مورد مسواک قرار دهیم.
  • 3. مسواک را در فک بالا از بالا به پایین و در فک پایین از پایین به بالا می کشیم و این عمل را چندین بار انجام می دهیم.
  • 4. بهتر است عمل مسواک کردن دندانها کمتر از 5 دقیقه طول نکشد.
  • 5. سطوح جونده دندانها را نیز کاملا مسواک بزنیم.

بهداشت قلب و عروق (دستگاه گردش خون):
گردش خون در بدن شامل دو مدار کوچک و بزرگ است:
الف). مدار کوچک : خون را از قلب به ریه ها می برد و از ریه ها به قلب باز می گرداند.
ب). مدار بزرگ: خون قسمتهای فوقانی بدن و اعضا تحتانی و کلیه اندامها را تامین می کند.
عواملی که در ایجاد بیماریهای قلب و عروق نقش دارند:
  • 1. بدی تغذیه شامل پر خوری،کافی نبودن مواد غذایی ، کمبود ویتامینها و مواد معدنی.
  • 2. ابتلای به بیماریهای عفونی از قبیل گلو درد چرکی.
  • 3. مصرف دخانیات:به منظور سالم نگه داشتن قلب و سلامتی جسمی و روانی انسان از استعمال دخانیات باید جدا خودداری نمود.
  • 4. نپرداختن به ورزش.
  • 5. ابتلا به بیماریهای قند و چربی خون ، بیماری فشار خون ،
ناراحتیهای عصبی و روانی .
بهداشت دستگاه تنفس انسان:
نظافت بینی را رعایت نمود.
از قرار گرفتن در محیطهای آلوده به گرد و غبار و گازهای سمی خودداری کرد.
از تماس با بیماران سرما خورده و واگیردار ریوی اجتناب کرد.
از کشیدن سیگار جدا خود داری کرد.
به محض مشاهده تغییر در ترشحات طبیعی بینی و خلط فورا به پزشک مراجعه نمود.
بهداشت پوست :
پست به منزله پوشش محافظتی است که سراسر سطح بدن را می پوشاند و با وظایفی که بعهده دارد از ورود عوامل بیماریزا به داخل بدن جلوگیری کرده و با عمل عرق کردن باعث کنترل و ثابت نگهداشتن دمای بدن می گردد.همچنین مقداری از مواد زاید بدن از طریق پوست دفع می گردد و با جذب اشعه ماورای بنفش نور خورشید در ساختن ویتامین D نقش دارد لذا پوست باید همیشه پاک و پاکیزه باشد.
پوشاک مناسب و نقش آن در حفظ سلامتی بدن:
  • 1. همیشه از لباسهای تمیز استفاده کنیم.
  • 2. لباسهای زیر را در هفته چندین بار تعویض نماییم.
  • 3. از پوشیدن لباسهای مرطوب خودداری کرد.
  • 4. از پئشیدن لباسهای تنگ و یا خیلی گشاد خودداری کرد.
  • 5. جورابها را باید روزانه تعویض و شستشو کرد.
  • 6. لباس مناسب هر فصل را بمیزان مورد لزوم پوشید.
خواب :
انواع فعالیت های انسان و حیوانات مختلف در طول شبانه روز بطور تناوبی تغییر می کند که به آن (ریتم بیولوژیک ) یا (سرکادین) می گویند. مهمترین وظیفه ای که در اثر این ریتم تغییر می کند خواب می باشد بطور متوسط هر فرد بالغ به 8 ساعت خواب نیاز دارد مدت و عمق خواب به عوامل مختلی از جمله سن ، شغل و محیط خواب بستگی دارد.
استراحت و تفریح :
انسان پس از فعالیتهای روزانه جهت باز سازی جسمی،کسب آمادگی،داشتن آرامش روانی احتیاج به استراحت دارد و انسانی که استراحت نداشته باشد دچار فرسودگی گشته و احساس رخوت و سنگینی دارد و آمادگی لازم جهت تلاش ذهنی و فیزیکی ندارد لذا در یک شبانه روز انسان به حداقل 8 ساعت استراحت و تفریح نیز دارد.
ورزش :
ورزش مقوله ایست که انجام آن را برای سلامتی خویش و همسالان ضروری می دانیم پرداختن به ورزشهای مناسب و مستمر موجب می شود تا از بروز بیماریها و مخصوصا بیماریهای قلبی جلوگیری شده و عامل باز یافتن و حفظ سلامتی و شادابی و نشاط فرد و جامعه شود زیرا:
  • 1. با ورزش توکل به خدا و تسلیم در برای او و توسل به ائمه اطهار(ص) به اوج رسیده و بهمین دلیل ورزشکاران کشورمان حضرت علی(ع) را مقتدای خویش می دانند.
  • 2. ورزش موجب اعتماد به نفس و مقاومت و تعادل روحی شده و نگرانی را از بین می برد.
  • 3. چربیهای خون را به مصرف رسانده و مقدار آنها را به حد مطلوب و تعادل می رساند.
  • 4. میزان فشار خون ،قند خون، اسید اوریک را در حد تعادل نگهداری می کند.
  • 5. روحیه تعاون و همکاری و هماهنگی در کار گروهی تقویت می شود.
بهداشت عمومی:
جامعه سالم را انسانهای سالم می سازند و سلامت هر جامعه در گرو رعایت موارد و نکات بهداشتی است. قرار گرفتن انسان د رمحیطهای آلوده تنفس هوای ناپاک ،آشامیدن آب آلوده ،تماس با خاک آلوده و ... همگی زمینه را برای سرایت انواع بیماریها از محیط به انسان فراهم می نمایند.
بهداشت محیط و مفهوم آن:
تعریف محیط زیست : محیط زیست مجموعه ای متشکل از آب،خاک،هوا ، موجودات زنده و انرژی می باشد.

محیط زیست مجموعه ای از عوامل، شرایط و تاثیرات متقابلی است که زندگی موجودات زنده به ویژه انسان را تحت تاثیر قرار میدهد.

تعریف بهداشت محیط :
بهداشت محیط کنترل عواملی است که به صورتهای مختلف بر حفظ محیط زیست و بر سلامت انسان و افراد جامعه تاثیر میگذارد.
اهمیت حفظ بهداشت محیط زیست
مهمترین تاثیرآلودگی محیط بر زنگی انسان بروز انواع بیماریهاست که اثرات آن در کوتاه مدت و یا در دراز مدت می تواند ظاهر گردد منشا این بیماریها انواع مختلف آلایندهای محیط زیست هستند که از طریق آب ، هوا یا ماد غذایی آلوده وارد بدن انسان می شود.
در علم بهداشت محیط آلایندها در سه گروه زیر تقسیم می شوند:

  • 1-آلاینده های میکروبی
  • 2. آلاینده های شیمیایی
  • 3. آلاینده های فیزیکی

آلاینده های میکروبی:
عوامل این گروه را گونه های متعدد و مختلف میکروارگانیسمها تشکیل میدهند همه میکروارگانیسمها در بدن انسان موجب بیماری نمی شوند و حتی حضور برخی از آنها برای انجام فعالیتهای زیستی ضروری است.
میکروارگانیسمهایی که سبب ایجاد بیماری در بدن انسان می شود اصطلاحا (میکروارگانیسمهای بیماریزا)می نامند.

آلاینده های شیمیایی:
عواملی هستند که بهداشت و سلامت انسان ها را دچار مخاطره می سازند بالا بودن غلظت عناصر و ترکیبات شیمیایی در آب منجر به ورود و تجمع این عناصر و ترکیبات در سلولها گشته و زمینه بروز بیماریهای گوناگون را فراهم می سازد مانند عوامل آنیونها(نیترات)کاتیونها (سرب)و ترکیبات آلی مختلف مانند بنزن اشاره نمود.
آلاینده های فیزیکی :عواملی مانند حرارت،نور،سرو صدا ماهیت فیزیکی دارند و به ویژه در محیطهای صنعتی می توانند اختلالاتی را برای افرادی که در این گونه محیط ها قرار میگیرند ایجاد نمایند.

زباله و خطرات بهداشتی آن
تعریف زباله: بخشی از ضایعات حاصل از فعالیتهای روزمره انسان به شکل جامد به محیط زیست برگشت داده می شوند که اصطلاحا به آن مواد زائد جامد و یا زباله(solidwastes)گویند زباله ها را عموما در سه گروه:

  •  زباله های شهری
  •  زباله های صنعتی
  •  زباله های بیمارستانی
تقسیم بندی می کنند.
مسئله توجه شود مشروط بر اینکه امکان دریافت و استفاده مجدد از آنها توسط شهرداریها فراهم شده باشد .
روشهای دفع زباله : عبارتست از دفن بهداشتی ، کودسازی از زباله و سوزاندن زباله .
1- دفن بهداشتی : دفن زباله در خاک قدیمی ترین روش دفع است در دفن بهداشتی زباله به نحوی در دل خاک مدفون می شود که لایه بندی و پوشش مناسب داشته باشد و این امر هیچگونه زیانی به محیط زیست وارد ننماید یکی از مهمترین نکات در این روش انتخاب محل مناسب برای دفن زباله ها است معمولا فاصله محل دفن زباله تا شهر 20-10 کیلومتر برآورد می شود . همچنین وجود جاده های ارتباطی جهت دسترسی به محل دفن اهمیت دارد .
2- کود سازی از زباله : پس مانده های غذایی موجود در زباله ها چنانچه به طریق صحیح ، بهداشتی و اقتصادی باز یافت شوند ، می توانند به عنوان یک کود مناسب برای تغذیه گیاهان مصرف شوند که اصطلاحا آن را کود کمپوست می نامند .
تولید کود کمپوست : فرایند تجزیه بیولوژیکی است که طی آن مواد آلی موجود در زباله در شرایط ویژه ای توسط باکتریها ، تک یاخته ها و سایر میکروارگانیسمهای موجود در زباله تجزیه شده و به مواد پایداری تبدیل می گردند که ترکیب آنها برای تقویت خاک بسیار مناسب است زباله های شهری پس از حمل به کارخانجات تولید کود کمپوست جداسازی شده و تنها بخش فساد پذیر و قابل تجزیه آنها مورد استفاده قرار می گیرد .
3- سوزاندن زباله : عملیات سوزاندن زباله در کوره های زباله سوز انجام می شود . در مورد زباله های بیمارستانی توصیه می گردد مشروط بر اینکه مازاد بخارهای حاصل از احتراق زباله نیز به روشهای مهندسی کنترل شود .
فاضلابها و اثرات آنها در آلوده سازی محیط
ضایعات مایع حاصل از فعالیتهای انسانی را فاضلاب می نامند . فاضلابها بر اساس کیفیت به سه دسته تقسیم بندی می شود .
  • فاضلابهای خانگی و شهری
  • فاضلابهای صنعتی
  • فاضلابهای کشاورزی
فاضلابها در زمره آلوده ساز ترین عوامل محیط زیست محسوب میگردند زیرا حاوی آلاینده های مختلف بویژه از نوع میکروبی وشیمیایی هستند شدت آلودگی میکروبی بیشتر در فاضلابهای خانگی وشهری مشاهده می شود اما آلودگی فاضلابهای صنعتی بیشتر از نوع شیمیایی است بویژه انواع فلزات سمی و موادآلی در ترکیب بسیاری از فاضلابهای صنایع مختلف فلزی ، شیمیایی ، نفتی و سلولزی مشاهده می شوند پسابهای کشاورزی عمدتا حاوی بقایای کود و سموم دفع آفات نباتی می باشندکه در کشاورزی مصرف می شوند و باتوجه به بالا بودن غلظت نیترات وفسفات و نیز سموم موجب آلودگی خاک ومنابع آب زیر زمینی میگردند .

جمع آوری وتصفیه فاضلابها
در مناطق شهری فاضلاب منازل و مکانهای تجاری باید به روش صحیح جمع آوری و به خارج از شهر انتقال داده شود تا در آنجا مورد تصفیه قرار گیرد در کشور ما ایران روش مرسوم برای دفع فاضلاب های خانگی به محیط استفاده از چاه های جذبی است . در روشهای صحیح و متداول در دنیا شبکه جمع آوری فاضلاب در مناطق شهری احداث می گردد که فاضلاب منازل ، مغازه ها ، کارگاههای درون شهر ی و همچنین آبهای سطحی ناشی از بارندگیها و ریزشهای جوی را جمع آوری نموده ، از طریق لوله و کانال به منطقه مناسبی در خارج از شهر منتقل می ساز د. فاضلابها جمع آوری شده ، سپس به تصفیه خانه هدایت می گردند . امروزه همچنین مسئله استفاده مجدد از فاضلابهای تصفیه شده بویژه در امر کشاورزی و آبیاری مزارع و فضای سبز اهمیت زیادی یافته است در شکل زیر مراحل اصلی در یک تصفیه خانه فاضلاب نشان داده شده است .

آب سالم و ویژگیهای بهداشتی آن
مهمترین نقش در تامین سلامت انسان را آب آشامیدنی به عهده دارد به طور متوسط بیش از 70% وزن بدن افراد را آب تشکیل می دهد بنابراین نیاز به آب از جمله نیازهای اساسی است .
منابع طبیعی تامین آب شیرین ، رودخانه ها و آب های زیرزمینی هستند که متاسفانه به دلیل رشد جمعیت و آلودگیهای ناشی از تخلیه فاضلاب به طور مستقیم برای انسان قابل استفاده نیست شاید تا یکی دو دهه گذشته بشر می توانست از آبهای طبیعی به صورت مستقیم استفاده نماید لکن بروز بیماریهای گوناگون توسط آب آلوده آگاهی بیشتری به انسان داده است که مراقب کافی از نظر سلامت وبهداشت آب مصرفی به عمل آورد .
عملیات تصفیه آب در یک واحد صنعتی به نام تصفیه خانه آب انجام می گیرد پیچیدگی این واحد صنعتی تابع میزان ونوع آلودگی آب خام ورودی است.
معمولی ترین روش گند زدایی آبهای آشامیدنی استفاده از مواد گندزدایی مناسب و بویژه کلر ومشتقات آن است که ازنظر قدرت گند زدایی وقیمت در شرایط مطلوبی قرار دارد .
در کشور ما حدود 70 تصفیه خانه آب در شهرهای مختلف در دست بهره برداری هستند وآب آشامیدنی مردم را تامین می نمایند .

در صنایع آب به صورت مختلف مصرف می شود

  • آب مصرفی تولید ( مانند کارخانجات مواد غذایی ، دارویی و شیمیایی )
  • آب مورد نیاز برای تولید بخار سیستمهای حرارتی
  • آب مورد نیاز برای شستشو
  • آب آشامیدنی کارکنان کارخانه
در برخی کارخانجات واحد مشخصی برای تولید وتصفیه آب صنعتی احداث می گردد و فرایند های خاصی طراحی و اجرا می شوند تا آب را به کیفیت مورد نیاز برای مصرف خاص برسانند .

گفتگوی هم میهن...
ما را در سایت گفتگوی هم میهن دنبال می کنید

برچسب : نویسنده : محمد رضا جوادیان fhammihan بازدید : 89 تاريخ : سه شنبه 3 فروردين 1395 ساعت: 19:23

آرشیو مطالب

پيوندهای روزانه

لینک دوستان

خبرنامه