تا حالا زیرآب کسی رو زدی؟

منشی آقای رئیس زنگ زدند که زود بیایید بالا، احضار شدید. سراسیمه خودش را به دفتر مدیرعامل رساند.

هنوز یک ماه نشده که کارش را در اداره شروع کرده بود. به نظر می رسید توی این مدت، خیلی منظم، وظایفش را انجام داده و به خوبی بر جریان کار مسلط شده است. شاید خیلی بهتر از بقیه همکارانش و حتماً بهتر از کارمندهای فسیل شده با 20 سال سابقه. آقای رئیس با غضب نگاهی به صورتش انداخت و فهرستی از اتهامات را، جلو رویش گذاشت! شوکه شد. نمی دانست چه جوری باید جواب این همه شایعه را بدهد! فهرست توبیخ پر بود از تهمت و دروغ و گزارش های من درآوردی. وقتی دید حتی بعضی از درددل های خصوصی اش پیش بعضی از کارمندها، توی فهرست درج شده، لو رفت. البته خودش هم این اواخر متوجه یکسری دشمنی های مشکوک و طعنه های حسادت آمیز شده بود.

این حکایت پدیده ای است در ادارات به اسم زیرآب زنی. عده ای با توسل به خدعه و نیرنگ سعی می کنند موقعیت کاری یا اجتماعی دیگران را به خطر بیندازند. هدف این رفتار حذف دیگران است تا خود شخص به موقعیت جایگزین برسد. این رفتار واگیردار، آنقدر پیشروی می کند که در وجود بعضی تبدیل به یک عادت پایدار می شود. تاجایی که باعنوان زیرآب زن مشهور می شوند. همین که کسی بخواهد از آنها سبقت بگیرد، با یک ضربه غافلگیرانه و مهیب، مسیرش را مسدود کرده و سعی می کنند با پاگذاشتن روی شانه های او، جایگاه خودشان رو حفظ کنند.
سرخوردگی هایی که در دوران تربیت برای کودک ایجاد می شود می تواند بذر این رفتار را در نهاد او بکارد و در درازمدت نوعی از خشم فروخورده را در درونش به یادگار بگذارد. ریشه دیگر برمی گردد به عدم وجود اعتماد به نفس و هراس از اینکه ممکن است کارش را از او بگیرند. اگرچه وجود اندکی نگرانی برای کار باکیفیت لازم است اما استرس های بیشتر از حد معمول، نوعی رقابت ظالمانه را ترویج می کند.
بخشی از ریشه ها هم برمی گردد به نظام اداری غلط؛ نظامی که در آن پاداش ها و تشویق ها فقط به فرد داده می شود و هرگز همکارانی که در این مسیر کمک کرده اند مشمول تشویق نمی شوند؛ نظامی که کارمندهایش را مجبور می کند برای دیده شدن، به مدیر نزدیک شوند و مدیرانی که فقط به حرف نورچشمی ها توجه می کنند.

این رفتار قابل درمان است اما باید در هر 2 حوزه فرد و سازمان معالجه صورت پذیرد.